Türkiye’de gerçekleştirilecek ithalat işlemleri, Gümrük Kanunu’nda, bu kanuna istinaden çıkarılmış olan Gümrük Yönetmeliği’nde ve 31.12.1995 tarih ve 95/7606 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe giren İthalat Rejimi Kararına istinaden çıkarılmış olan İthalat Yönetmeliği’nde ve çeşitli tebliğlerde düzenlenmiştir. Burada sadece İthalat Yönetmeliği ve bazı tebliğlerde yapılan düzenlemelere yer verilecektir. Diğer Kanun ve Yönetmeliklerde ithalata yönelik yapılan düzenlemeler ilgili konu başlıklarında ele alınmıştır. İthalat rejimi kararına Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın aşağıdaki web sitesinden ulaşılabilir.

İthalat Yönetmeliğinde geçen önemi hususlar aşağıda açıklanmıştır. Bu yönetmeliğin en güncel şekline Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın aşağıdaki web sitesinden ulaşılabilir.

Vergi numarasına sahip her gerçek ve tüzel kişi ile tüzel kişilik statüsüne sahip olmamakla birlikte yürürlükteki mevzuat hükümlerine istinaden hukuki tasarruf yapma yetkisi tanınan kişiler ve ortaklıkları ithalat işlemlerini yürütebilir. Özel anlaşmalara dayanan ithalatta, kitap ve diğer yayınların ithalatında, Türkiye’de açılan uluslararası fuar ve sergilerde Dış Ticaret Müsteşarlığı’nca perakende satışına izin verilen malların ithalatında vergi numarasına sahip olma şartı aranmaz.

Kambiyo mevzuatı hükümleri saklı kalmak kaydıyla, ithalat yapmak isteyen kişiler, ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde almaları gereken belgelerle birlikte doğrudan gümrük idarelerine başvururlar.

FOB teslim şekli dışındaki ithal başvurularında proforma faturalarda, mal, navlun ve sigorta bedelleri ayrı ayrı belirtilir.

İthalatı kanunlarla belirli kurum ve kuruluşlara bırakılmış maddelerin ithali ancak, bu kurum ve kuruluşlar tarafından yapılabilir.

Gümrük idareleri, ithal edilen maddelere ait faturaların bir sureti üzerine, maddelerin cinsini, nevini, menşeini ve gümrük tarife istatistik pozisyonunu, gümrük beyannamesinin tarih ve sayısını, gümrük yükümlülüğünün doğduğu tarihi, teslim şeklini ve değerini kaydederek, tarih koymak, mühürlemek ve imzalamak suretiyle onayladıktan sonra ilgili ithalatçılara verir.

Yurt içinde düzenlenen uluslararası fuarlara ilişkin ithalat işlemleri ilgili tebliğde düzenlenmiştir.

Buna göre: Türkiye’de düzenlenen uluslararası fuar veya sergilere yabancı ülke veya firmalar sadece teşhir amacıyla katılabilirler. Perakende satış yapamazlar. Fuar bitiminden sonra, yabancı ülke veya firmaların teşhir ettikleri malların gümrük mevzuatı çerçevesinde kati ithali yapılabilir.

Dış Ticaret Müsteşarlığı’nca yayımlanan İthalinde Garanti Belgesi Aranacak Maddelere İlişkin Tebliğde gümrük tarife istatistik pozisyonları (G.T.İ.P) ve tanımları belirtilen eşyaların gümrük beyannamelerinin tescilinde, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nca (Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Genel Müdürlüğü) onaylanacak garanti belgesi gümrük idarelerince aranır. Bu belgenin bir örneği gümrük beyannamesine eklenir. İlgili Tebliğe Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın aşağıdaki web sitesinden ulaşılabilir.

Dış Ticaret Müsteşarlığı’nca yayımlanan Eski, Kullanılmış ve Yenileştirilmiş Olarak İthal Edilebilecek Mallara İlişkin Tebliğde gümrük tarife istatistik pozisyonları (G.T.İ.P) ve tanımları belirtilen eşyalar, eski, kullanılmış veya yenileştirilmiş olarak 10 yaşına kadar (10 yaş dahil) Dış Ticaret Müsteşarlığı’ndan izin alınmaksızın ithal edilebilir. İlgili Tebliğe Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın aşağıdaki web sitesinden ulaşılabilir. http://www.dtm.gov.tr/dtmadmin/upload/ITH/SanayiIDb/mevzuat/ithmevzu/ithtebligler/2009/2009-9.doc Yukarıda sıralananların dışında bazı malların ithali de bazı kamu kurumlarından uygunluk yazısı alınmasına bağlanmıştır.

Bazı patlayıcı maddelerin, ateşli silahların, bıçaklar ve benzeri aletlerin ithalinden önce İçişleri Bakanlığı’nın (Emniyet Genel Müdürlüğü’nün) uygunluk yazısı alınmalıdır.

İşçi sağlığını ve iş güvenliğini etkileyen bazı maddelerin ithalinden önce Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın (İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Merkezi) uygunluk yazısı aranır.

Gübre ithalinden önce Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın uygunluk yazısı aranır.

Harp silahları, bunların aksam ve parçalarının ithali Milli Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı, Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü ve Olağanüstü Hal Bölge Valiliği tarafından veya bu kuruluşlarca yetki verilen kurum ve kuruluşlarca yapılabilir.

Radyoaktif maddeler ile bunların kullanıldığı cihazların ithalinden önce Türkiye Atom Enerjisi Kurumu’nun uygunluk yazısı aranır.

Dış Ticaret Müsteşarlığı’nca yayımlanan Kara Yolu Taşıtlarının İthaline ilişkin tebliğde gümrük tarife pozisyonları (G.T.İ.P) ve tanımları belirtilen, gümrüğün denetimi altındaki yerlere getirilen araçların Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nca veya yetki verdiği kurum veya kuruluşça yapılan kontrollerine istinaden düzenlenen uygunluk yazısı gümrük beyannamelerinin tescilinde gümrük idarelerince aranır. Bu yazının bir örneği gümrük beyannamesine eklenir.

Sivil hava taşıtlarında kullanılmaya maksus maddelerin ithalinde Ulaştırma Bakanlığı'nın (Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü) uygunluk yazısı gümrük idarelerince aranır. Bu yazının bir örneği gümrük beyannamesine eklenir.

Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın Denetimine Tabi Ürünlerin İthalatına Dair Dış Ticarette Standardizasyon Tebliği eki listelerinde yer alan ve Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi, Dahilde İşleme Rejimi, Hariçte İşleme Rejimi, Gümrük Kontrolü Altında İşleme Rejimi ve Geçici İthalat Rejimi’ne tabi tutulan maddelerin insan sağlığı ve güvenliği, hayvan ve bitki varlığı ve sağlığı yönünden uygunluğu Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nca tespit edilir. İlgili tebliğe Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın aşağıdaki web sitesinden ulaşılabilir. http://www.kkgm.gov.tr/teblig/2008-5.html

Sağlık Bakanlığı’nın Denetimine Tabi Bazı Ürünlerin İthalatına Dair Dış Ticarette Standardizasyon tebliğinin ekli listelerinde belirtilen ürünlerin insan sağlığı ve güvenliği yönünden uygunluğu, Sağlık Bakanlığı’nca kontrol belgesi veya uygunluk yazısı ile belgelenir. Söz konusu tebliğe aşağıdaki web adresinden ulaşılabilir.

Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Yakıt ve Atıklara İlişkin Tebliğ (Dış Ticarette Standardizasyon 2005/3) ve Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Kimyasallara İlişkin Tebliğ (Dış Ticarette Standardizasyon 2005/3) kapsamındaki maddelerin ithalinde Çevre Bakanlığı tarafından verilen kontrol belgesi gerekmektedir. Söz konusu tebliğe 31.12.2004 tarihli Resmi Gazeteden ulaşılabilir. www.rega.basbakanlik.gov.tr